ΒΡΕΙΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ FACΕBOOK (Ηλεκτρολογικές Ενημερώσεις) ΚΑΙ ΚΑΝΤΕ LIKE

Κάντε εγγραφή στο κανάλι μας στο youtube

Κάντε εγγραφή στο κανάλι μας στο youtube
Youtube

Τετάρτη 6 Μαΐου 2015

UPS

ΠΑΡΕΜΒΟΛΕΣ  ΣΤΗΝ ΤΡΟΦΟΦΟΣΙΑ ΕΝΑΛΛΑΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Ο κάθε χρήστης ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί σταθερότητα στην τάση τροφοδοσίας και την συχνότητα, συνέχεια και αξιοπιστία. Στην πραγματικότητα αυτό δεν πραγματοποιείται. Σε ένα σύνθετο ηλεκτρικό δίκτυο που οι απαιτήσεις ισχύος συνεχώς αλλάζουν, αντίστοιχα μεταβάλονται και οι παράμετροι του.

Ποτέ δεν αναμένεται ένα ηλεκτρικό δίκτυο να συμπεριφερθεί ως ιδανική πηγή τροφοδοσίας καθώς οι παρεμβολές είναι πέραν του ελέγχου του. Οι κεραυνοί, η βροχή, ο αέρας και το χιόνι ακόμη, καθώς και τα άγρια ζώα συχνά δημιουργούν βλάβες στα ηλεκτρικά δίκτυα οι οποίες παρουσιάζονται με την μορφή διακοπών, πτώσης της τάσης τροφοδοσίας και διάφορα μεταβατικά φαινόμενα.

Τι είναι το UPS?

Το UPS είναι μια ηλεκτρονική συσκευή η οποία συνδέεται με τη κύρια παροχή ρεύματος και σε αυτή συνδέονται διάφορες συσκευές .
 
Η βασική λειτουργία του UPS είναι να παρέχει αδιάλειπτα ρεύμα για τον εξοπλισμό που προστατεύει και να του προσφέρει αυτονομία.
Οι αυξομειώσεις της τάσης ή οι πτώσεις τάσης δημιουργούν πολλά προβλήματα στις ηλεκτρονικές συσκευές με αποτέλεσμα την απώλεια δεδομένων ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ή τη κατάρρευση και καταστροφή ενός ολόκληρου συστήματος. 


Μια υψηλής ποιότητας πηγή ηλεκτρικής τροφοδοσίας συστημάτων επεξεργασίας δεδομένων δηλαδή Η/Υ πρέπει να είναι ανεξάρτητη από:

• Διακοπές τροφοδοσίας.
• Διακυμάνσεις τάσης.
• Διακυμάνσεις συχνότητας.
• Διαφορές στις ενεργές τιμές των φασικών τάσεων.
• Ολίσθηση φάσεων.
• Παραμορφώσεις στην τάση και το ρεύμα τροφοδοσίας.
• Μεταβατικά φαινόμενα στην τάση και
• Οποιαδήποτε παρενόχληση που θα μπορούσε να αποβεί καταστροφική στην λειτουργία των Η/Υ.

Τα UPS εκτός από τη προστασία των συσκευών που συνδέονται σε αυτά μπορούν να τις τροφοδοτούν με ρεύμα μέσω των συσσωρευτών που διαθέτουν ακόμη και αν διακοπεί η τροφοδοσία από το δίκτυο.


Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι ένα προστατευτικό πολύπριζο υπέρτασης / κυμάτωσης επαρκεί. Αλλά τα προστατευτικά πολύπριζα προσφέρουν μόνον περιορισμένη προστασία έναντι των αιχμών του ρεύματος.

Για καλύτερη και παντελή προστασία, χρειάζεστε μονάδα Αδιάλειπτης Παροχής Ενέργειας ( UPS ).
Σκοπός του UPS δεν είναι να σας δώσει αυτονομία στην περίπτωση διακοπής ρεύματος (γι’ αυτό μάλλον θα χρειασθείτε μια γεννήτρια). Κατά το μάλλον, ένα UPS θα σας δώσει την ευκαιρία να αποθηκεύσετε την εργασία σας και να κλείσετε τον υπολογιστή σας με ασφάλεια.

Ένα UPS περιέχει μπαταρίες (συσσωρευτές) οι οποίες φορτίζονται από την πρίζα ρεύματος. Ο υπολογιστής σας, η οθόνη και ο εκτυπωτής, τροφοδοτούνται από το UPS.
Το UPS «καθαρίζει» το ρεύμα, ούτως ώστε να είναι βελτιστοποιημένο. Αυτό είναι σημαντικό διότι οι μεταβολές της τάσης μπορούν να καταστρέψουν δεδομένα / αρχεία. Οι περισσότεροι άνθρωποι φαντάζονται μόνον αιχμές και υπερτάσεις. Αλλά άλλες διακυμάνσεις, όπως βυθίσεις τάσης μπορεί να προκαλέσουν ζημιές.

Όλα τα τροφοδοτικά των συσκευών σχεδιάζονται ώστε να λειτουργούν βάση ορισμένων χαρακτηριστικών που προσδιορίζουν την τάση εισόδου τους.

Ως γνωστόν η τάση αυτή είναι εναλλασσόμενη-ημιτονοειδής(sin-wave) και τα χαρακτηριστικά της είναι το πλάτος (μέγιστες τιμές) και η συχνότητα (αριθμός εναλλαγών στη μονάδα του χρόνου). Οποιαδήποτε μεταβολή αυτών των χαρακτηριστικών, η οποία είναι έξω από τα όρια που προυποθέτει η σχεδίαση του τροφοδοτικού θα έχει ως συνέπεια την δυσλειτουργία του και ίσως την καταστροφή του.

Έτσι λοιπόν, βάζοντας ένα UPS ανάμεσα στο δίκτυο και την συσκευή μας, εξασφαλίζουμε ότι όλα τα χαρακτηριστικά που φτάνουν στο τροφοδοτικό της συσκευής μας να βρίσκονται εντός αποδεκτών ορίων.

Eίδη UPS


Στην αγορά, τα UPS συναντώνται κυριολεκτικά σε κάθε μέγεθος και με κάθε λειτουργικότητα.

Από τη μία υπάρχουν μικρά UPS, ίσως όχι μεγαλύτερα από ένα μεγάλο πολύπριζο, που ο ρόλος τους είναι να κρατήσουν τον υπολογιστή αναμμένο για 10-15 λεπτά, ίσα να προλάβουμε να κλείσουμε τα προγράμματά μας και να κάνουμε shutdown.
apcbackups750va


Στο άλλο άκρο, υπάρχουν βιομηχανικής χρήσης UPS, με μέγεθος ψυγείων (ναι, ψυγείων, πληθυντικός) που μπορούν να κρατήσουν ανοιχτή μια ολόκληρη φάρμα με servers, τουλάχιστον μέχρι να πάρει μπρος κάποια πετρελαιοκίνητη γεννήτρια.

PowerRoom

Υπάρχουν 3 βασικά είδη UPS, που τα αναλύω εν ολίγοις:

1. Stand-by

Tα UPS αυτού του τύπου τροφοδοτούν το τροφοδοτικό της συσκευής ΑΜΕΣΑ από το δίκτυο. Γίνεται συνεχώς έλεγχος της τάσης δικτύου ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ.

 Ο έλεγχος υπάρχει ώστε να αποσυνδέεται το τροφοδοτικό από το δίκτυο όταν η τάση από αυτό διακόπτεται και να συνδέεται στην μπαταρία.

ΕΠΟΜΕΝΩΣ: Τα UPS αυτού του τύπου είναι σχεδιασμένα ώστε να παρέχουν ρεύμα σε περιπτώσεις διακοπής αυτού και όχι σε αυξομειώσεις της τάσης του.

2. Line-Interactive

Τα Line Interactive UPS είναι τελείως διαφορετικά σχεδιασμένα από οποιοδήποτε UPS αναμονής.

Στις μονάδες αυτού του τύπου, τα ξεχωριστά μέρη των UPS αναμονής (φορτιστής μπαταρίας, μετατροπέας και επιλογέας πηγής ρεύματος) έχουν αντικατασταθεί από ένα συνδυασμό μετατροπέα-εναλλάκτη,ο οποίος φορτίζει τη μπαταρία ενώ ταυτόχρονα μετατρέπει το συνεχές ρεύμα της μπαταρίας σε εναλλασσόμενο.

Η εναλλασσόμενη γραμμή είναι η κύρια πηγή ρεύματος και η μπαταρία είναι η δευτερεύουσα. Όταν η γραμμή λειτουργεί κανονικά, ο μετατροπέας φορτίζει τη μπαταρία. Όταν υπάρχει διακοπή ρεύματος, λειτουργεί ο εναλλάκτης.


Το κύριο πλεονέκτημα αυτού του σχεδιασμού είναι ότι ο μετατροπέας-εναλλάκτης είναι πάντα συνδεδεμένος στην έξοδο του UPS, τροφοδοτώντας τον καταναλωτή.

Αυτό επιτρέπει γρηγορότερη απόκριση σε μια διακοπή ρεύματος από ότι ένα UPS αναμονής
 Ο μετατροπέας επίσης περιέχει κυκλώματα τα οποία φιλτράρουν το θόρυβο, εξισορροπούν την τάση, τη συχνότητα και την ποιότητα του ρεύματος με ακρίβεια.

Το Line Interactive UPS είναι ένα προϊόν εξελιγμένου σχεδιασμού που προορίζεται για οικιακή αλλά και επαγγελματική χρήση και είναι διαθέσιμο σε μεγέθη μέχρι 3,000VA. Είναι ανώτερο από το UPS αναμονής
αλλά έχει κι αυτό μετρήσιμο χρόνο απόκρισης σε διακοπή ρεύματος με αποτέλεσμα να μην παρέχει την ποιότητα της προστασίας του online UPS.

3.On-line

To On-Line UPS, που συχνά αποκαλείται και «πραγματικό» UPS,
είναι ο πιο εξελιγμένος τύπος UPS στην αγορά.

Παραδόξως, είναι ταυτόχρονα παρόμοιο και εντελώς αντίθετο από το λιγότερο ακριβό UPS αναμονής.
 Είναι παρόμοιο λόγω του ότι έχει τις ίδιες δύο πηγές ρεύματος και έναν διακόπτη ο οποίος επιλέγει μεταξύ τους.
Είναι εντελώς αντίθετο από το UPS αναμονής επειδή έχει αντεστραμμένες τις πηγές του:
στο online UPS η κύρια πηγή ρεύματος είναι η μπαταρία και η δευτερεύουσα είναι η εναλλασσόμενη γραμμή!

Παρόλο που φαίνεται μικρή, η αλλαγή αυτή είναι μεγάλης σημασίας.

 
Σε κανονική λειτουργία το On-Line UPS λειτουργεί πάντα από τη μπαταρία, χρησιμοποιώντας τον εναλλάκτη, ενώ ταυτόχρονα η εναλλασσόμενη γραμμή φορτίζει τη μπαταρία.

 Για το λόγο αυτό, τα UPS αυτού του τύπου ονομάζονται και διπλής μετατροπής.
 Η σχεδίαση αυτή σημαίνει ότι
ο χρόνος απόκρισης σε περίπτωση διακοπής ρεύματος είναι μηδενικός.

 Ένας υπολογιστής συνδεδεμένος σε online UPS συμπεριφέρεται όπως ένα laptop σε περίπτωση διακοπής ρεύματος: συνεχίζει να λειτουργεί χωρίς διακοπή απο την μπαταρία του, ενώ το μόνο που συμβαίνει είναι ότι η μπαταρία αρχίζει να εξαντλείται επειδή σταματά η φόρτισή της.

Η εναλλακτική διαδρομή ρεύματος στα On-Line UPS υπάρχει ώστε σε περίπτωση που ο εναλλάκτης υποστεί βλάβη, η μονάδα να γυρίσει στην απευθείας τροφοδοσία από το δίκτυο της ΔΕΗ. Και εδώ χρησιμοποιούνται φίλτρα εξομάλυνσης της τάσης.
 Σε μια τέτοια περίπτωση έχουμε πάλι κάποιο χρόνο απόκρισης. Φυσικά οι διακοπές ρεύματος είναι πολύ πιο συχνές από τις βλάβες του εναλλάκτη.

Υπάρχει ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα της συνεχούς άντλησης ρεύματος από τη μπαταρία: η διαδικασία της διπλής μετατροπής απομονώνει πλήρως την είσοδο από την έξοδο. Έτσι οτιδήποτε συμβεί στην τάση του δικτύου της ΔΕΗ θα επηρεάσει μόνο το φορτιστή της μπαταρίας και όχι τα φορτία εξόδου και κατ’ επέκταση τους καταναλωτές.


Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη σχεδίαση ενός φορτιστή που λειτουργεί μια φορά το μήνα για λίγες ώρες και ενός που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.

Η λεπτομερέστερη σχεδίαση, το μέγεθος και η ποιότητα των εξαρτημάτων κάνουν τα On-Line UPS πολύ ακριβότερα από τα υπόλοιπα.

 Προορίζονται για χρήση σε μεγάλους εξυπηρετητές, data centers και όχι μονο.

 Είναι διαθέσιμα σε μεγέθη από 5.000 VA μέχρι εκατοντάδες χιλιάδες VA.



Εκτός από το κόστος, ένα μειονέκτημα του On-Line UPS είναι ότι δεν είναι αποδοτικό.
Η ισχύς που καταναλώνεται στο τελικό φορτίο περνάει από δύο μετατροπές, που σημαίνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό ισχύος χάνεται υπό μορφή θερμότητας.
 Μάλιστα αυτό συμβαίνει συνεχώς και όχι μόνο σε διακοπή ρεύματος.

 
Για την καταπολέμηση αυτής της ανεπάρκειας δημιουργήθηκε το On-Line UPS «Δέλτα» μετατροπής.
 Ο όρος «Δέλτα» χρησιμοποιείται συχνά στην επιστήμη και αναφέρεται στο διαφορικό δύο ποσοτήτων.
Στο UPS αυτό, ο φορτιστής της μπαταρίας αντικαθίσταται από ένα μετατροπέα «Δέλτα», ο οποίος συνεισφέρει στο ρεύμα εξόδου ώστε να μη λειτουργεί μόνο η μπαταρία.
 Είναι μια νέα σχεδίαση που συναντάται μόνο σε μεγάλα UPS (πάνω από 5,000 VA) και παρέχει μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας.


Στο παρακάτω video μπορείτε να δείτε τη λειτουργία των 3 ειδών UPS καθώς και ένα πείραμα σε πραγματικό χρόνο που δείχνει την αντίδραση του κάθε είδους στη μεταβολή της τάσης του δικτύου

https://www.youtube.com/watch?time_continue=6&v=ijdB8szpmdA

Αυτονομία UPS ( Backup Time)

Αυτονομία είναι ο χρόνος κατά τον οποίο το UPS μπορεί να παρέχει ρεύμα στα φορτία που είναι συνδεδεμένα σε αυτό κατά τη διάρκεια που υπάρχει διακοπή στη κεντρική παροχή ρεύματος.

 
Η αυτονομία του μηχανήματος εξαρτάται από την χωρητικότητα (Ah) και το πλήθος των συσσωρευτών και κυμαίνεται από 5 λεπτά έως μερικές ώρες (ανάλογα με τις απαιτήσεις του πελάτη).

ΠΡΟΣΟΧΗ

Μια βασική διάκριση μεταξύ των UPS πραγματοποιείται σύμφωνα με τη μέγιστη ισχύ που μπορούν να αποδώσουν στο φορτίο.
Η ισχύς όπως αυτή προσμετράται και αναγράφεται στην κάθε συσκευή είναι σε VA.
Όλα τα φορτία που ενδέχεται να συνδέσουμε σε ένα UPS τα «μετράμε» σε Watt, δηλαδή με βάση την πραγματική τους ισχύ.

Όλοι οι κατασκευαστές UPS χρησιμοποιούν σαν μονάδα μέτρησης της ισχύος των μηχανημάτων τους το VA (για μηχανήματα μικρής ισχύος) και το KVA (1 KVA=1000 VA για μηχανήματα μεγάλης ισχύος).
Η ισχύς που παρέχει κάθε UPS μετρούμενη σε Watt υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας την ισχύ του UPS σε VA ή KVA επί τον συντελεστή ισχύος του UPS ( Power Factor ). Ο συντελεστής ισχύος των UPS της UPS INFORM HELLAS κυμαίνεται από 0,6 (στα Line Interactive UPS) έως 0,9 ( στα OnLine UPS).

Π.χ. ένα UPS ισχύος 3000 VA με συντελεστή ισχύος 0,6 έχει ισχύ σε Watt : 3000 x 0,6 = 1800 Watt , ενώ ένα UPS ισχύος 6 KVA με συντελεστή ισχύος 0,8 έχει ισχύ σε Watt : 6 KVA x 1000 = 6000 VA x 0,8 = 4800 Watt.


Επιλογή  UPS
Ένα για όλα ή ένα για το καθένα (και πάλι από την αρχή)?
Με τις τιμές των UPS να ξεκινούν από 40-42 ευρώ και να ξεπερνάνε το κόστος ολόκληρου του υπολογιστή, είναι σημαντικό, πριν προχωρήσουμε σε μια αγορά, να γνωρίζουμε ακριβώς τις ανάγκες μας. Αλλιώς, υπάρχει κίνδυνος είτε να αγοράσουμε κάτι ακριβότερο από αυτό που χρειαζόμαστε και να μείνει ανεκμετάλλευτο είτε, ακόμα χειρότερα, η λύση που θα επιλέξουμε να είναι ανεπαρκής.
Σίγουρα ο υπολογιστής είναι το πρώτο μηχάνημα που χρειάζεται τις υπηρεσίες ενός UPS. Όμως δεν είναι και το τελευταίο. Περιφερειακά όπως το monitor ή ένας εξωτερικός σκληρός δίσκος χρειάζονται κι αυτά υποστήριξη αν πέσει το ρεύμα.
Επίσης, αρκετά σημαντικό είναι να έχουμε το router μας πάνω σε ένα UPS. Ειδικά τα φτηνιάρικα που χαρίζουν οι ISP έχουν την τάση να χαλάσουν ακόμα κι αν τα στραβοκοιτάξεις.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν και άλλες συσκευές που θα επωφελούνταν από αδιάκοπη παροχή ενέργειας, όπως ένα ασύρματο τηλέφωνο ή μικρό τηλεφωνικό κέντρο.
Τώρα, αν έχουμε την τύχη να βρίσκονται όλες οι συσκευές στον ίδιο χώρο, ένα μεγάλων δυνατοτήτων UPS θα μας καλύψει. Ειδάλλως, ίσως χρειαστεί να επενδύσουμε σε δύο ή περισσότερα μικρότερα.
 Όταν αγοράζετε ένα UPS, σιγουρευτείτε ότι η ισχύς του είναι αρκετή για τις μονάδες σας. Εάν αγοράσετε ένα το οποίο είναι πολύ μικρής ισχύος, μπορεί να «ξεμείνετε από ρεύμα» πριν προλάβετε να κλείσετε τις μονάδες σας. 
Τα περισσότερα UPS είναι σχεδιασμένα να παρέχουν 10 λεπτά αυτονομία. Εάν οι μονάδες σας απαιτούν περισσότερη ισχύ απ’ ότι το UPS είναι σχεδιασμένο να μπορεί να δώσει, αυτός ο χρόνος θα μειωθεί.
Όταν επιλέγετε ένα UPS, πρέπει να κοιτάξετε πόσα VA (Volt-Ampere) είναι – ή amps (αμπέρ) πολλαπλασιαζόμενα επί της τάσης (230V). Τα πόσα amps «τραβάει» ο υπολογιστής ή/και η οθόνη σας, αναγράφεται σε ετικέτα στο σασί του. 

Προσθέστε τα VA από όλες τις μονάδες που σκοπεύετε να συνδέσετε στο UPS, και κατόπιν αγοράστε ένα UPS με ισχύ 20 έως 25% μεγαλύτερη.

Όταν αγοράζετε ένα UPS, να κοιτάξτε επίσης για την ένδειξη UL. Αυτό σας εξασφαλίζει ότι έχει δοκιμασθεί για την ασφάλεια του από έναν ανεξάρτητο οργανισμό.
 † UL ( Underwriters Laboratories ). Είναι ένας υπεύθυνος ανεξάρτητος παγκόσμιος οργανισμός που έχει αναπτύξει περισσότερα από 800 πρότυπα ασφαλείας. 
Τα πρότυπα ασφαλείας εξασφαλίζουν την δημόσια ασφάλεια και εμπιστοσύνη, μειώνει τα κόστη, βελτιώνει την ποιότητα και προϊόντα αγοράς και υπηρεσίες. 
Εκατομμύρια προϊόντων και των μερών τους δοκιμάζονται με τα αυστηρά κριτήρια ασφάλειας του UL με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να ζουν σε ένα ασφαλέστερο περιβάλλον.


Watt, και Volt-Ampere

Η ελάχιστη αξιοπρεπής παροχή ενός UPS είναι να μας δώσει αρκετή ενέργεια για να κλείσει με ασφάλεια ο υπολογιστής. Αν το UPS δεν διαρκεί αρκετή ώρα για να κάνει έστω και αυτό, τότε είναι εντελώς άχρηστο.
Για να δούμε τι δυνατοτήτων UPS έχουμε ανάγκη, θα πρέπει να ξέρουμε πόσο ρεύμα απαιτούν όλες οι συσκευές που θα συνδέσουμε.
Μια απλή μέθοδος για να δούμε την ενέργεια που χρειαζόμαστε είναι να διαβάσουμε τις ενδείξεις της τροφοδοσίας στις συσκευές μας.
Βέβαια, το ότι το τροφοδοτικό του υπολογιστή έχει για παράδειγμα ισχύ 550Watt, δεν σημαίνει πως αυτή είναι η σταθερή του κατανάλωση - αυτή είναι η μέγιστη τιμή που μπορεί να παρέχει το τροφοδοτικό, σε φουλ φόρτο εργασίας, αλλά σε κανονικές συνθήκες ο υπολογιστής θα καταναλώνει σημαντικά λιγότερο, ίσως και κάτω από το μισό.
Εντούτοις, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις μέγιστες τιμές σε κάθε ηλεκτρονικό, μπορεί το UPS στο οποίο θα καταλήξουμε να είναι λίγο μεγαλύτερο από τις πραγματικές μας ανάγκες, όμως ξέρουμε πως θα ανταπεξέλθει ακόμα και στο χειρότερο σενάριο, του να πέσει το ρεύμα πάνω στο μεγαλύτερο δυνατό φόρτο εργασίας.
Όμως, θα παρατηρήσετε πως η χωρητικότητες των UPS δεν μετρώνται σε Watt, αλλά στα λεγόμενα βολταμπέρ (VA) (ορισμένοι τα αποκαλούν και βολτοαμπέρ).
Ένας εμπειρικός κανόνας λέει πως αν πάρουμε τα συνολικά watt του εξοπλισμού μας και πολλαπλασιάσουμε με 1,6, έχουμε τα βολταμπέρ που χρειάζεται να έχει το UPS μας.
Δηλαδή αν το σύνολο του εξοπλισμού μας έχει μέγιστη κατανάλωση 800 Watt, θα χρειαστούμε τουλάχιστον ένα 1300άρι UPS.
Η τιμή αυτή των βολταμπέρ δεν έχει σχέση με το πόση ώρα θα δίνει ρεύμα το UPS μας, αλλά αν θα μπορέσει να σηκώσει τον εξοπλισμό που θα έχουμε επάνω του.
Για να υπολογίσουμε πόση ώρα θα κρατήσουν οι μπαταρίες πριν αδειάσουν, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Χρειαζόμαστε πληροφορίες για τις μπαταρίες που περιλαμβάνει, που δεν είναι σίγουρο πως θα τις βρούμε στο site του κατασκευαστή, όπως το DV Voltage Rating, την χωρητικότητα (σε Ampere-Hours, AH) και μια μέτρηση σχετικά με το πόσο αποδοτικές είναι οι συγκεκριμένες μπαταρίες.
Αν βρούμε όλα αυτά τα στοιχεία, τότε τα βάζουμε στην παρακάτω εξίσωση:
(DV Voltage * AH Rating * Αποδοτικότητα) / Χωρητικότητα VA = Χ
Χ*60=ο χρόνος που θα κρατήσουν οι μπαταρίες σε λεπτά (στο περίπου).
Αν δηλαδή έχουμε ένα θεωρητικό UPS με τα εξής χαρακτηριστικά:
VA: 700
DV Voltage: 12
AH: 9
Αποδοτικότητα: 0,9 (90%)
Τότε με βάση την παραπάνω εξίσωση, σε πλήρη φόρτο, το UPS θα κρατήσει (12*9*0,9)/700=0,139

0,139*60=8,3 λεπτά.
Δευτερεύοντα χαρακτηριστικά

Μπορεί κατά βάση το UPS να μην είναι μια μεγάλη μπαταρία, αλλά περιλαμβάνει και διάφορα μικρά χαρακτηριστικά που μπορεί να μας φανούν περισσότερο από χρήσιμα και να επηρεάσουν την επιλογή για την αγορά ενός UPS.
Software
Κάθε UPS που αξίζει τα λεφτά του περιλαμβάνει και ένα ειδικό πρόγραμμα για τον υπολογιστή μας.
Συνδέοντας το UPS σε κάποια θύρα USB, το πρόγραμμα αυτό όχι μόνο μπορεί να μας πει το πόση ώρα θα διαρκέσει η μπαταρία όταν έχει πέσει το ρεύμα, αλλά να ρυθμιστεί και αυτόματα να ξεκινάει μόνο του τη διαδικασία του Hibernation ή του Shutdown αν η μπαταρία πέσει κάτω από ένα όριο.
Αριθμός και τύπος πριζών
Τα περισσότερα UPS έχουν δύο τύπους πριζών, αυτές που παρέχουν ενέργεια όταν κοπεί το ρεύμα και αυτές που δεν παρέχουν, απλά προσφέρουν προστασία από τις αυξήσεις της τάσης. Οι τελευταίες είναι κατάλληλες για εξαιρετικά ενεργοβόρες συσκευές, όπως οι laser εκτυπωτές, που δεν αξίζουν ενδεχομένως την επένδυση σε ένα πανάκριβο UPS που να τις σηκώνει.
Επίσης, υπάρχουν UPS που παίρνουν πρίζες τύπου σούκο, αλλά υπάρχουν και UPS με πρίζες όπως οι υποδοχές του τροφοδοτικού.
(δεν ξέρω πως το λένε αυτό το καλώδιο και αυτή την πρίζα, αν ξέρει κάποιος ηλεκτρονικός, ας το γράψει στα σχόλια).
Τα UPS με τις πρίζες σούκο είναι σαφώς πιο ευέλικτα για να συνδέσουμε τον εξοπλισμό μας.
Προστασία για καλώδια
Κάτι που ίσως αγνοείτε είναι πως το καλώδιο του τηλεφώνου έχει κι αυτό μια ηλεκτρική τάση, ξεχωριστή από αυτή της ΔΕΗ, και μάλιστα, σε περίπτωση καταιγίδας, είναι ικανό να κάψει το router μας. Γι' αυτό πολλά UPS παρέχουν φιλτράρισμα και σε καλώδια τηλεφώνου αλλά και Ethernet.
Οθόνη
Ακόμα και σχετικά ακριβές μονάδες UPS μπορεί να μην έχουν ενσωματωμένη οθόνη LCD, αλλά σίγουρα είναι ένα χρήσιμο χαρακτηριστικό, καθώς μπορεί να απεικονίζει ζωτικές πληροφορίες για την κατάσταση της μπαταρίας, τον φόρτο του UPS, τυχών προβλήματα κλπ.
Δυνατότητα αντικατάστασης των μπαταριών
Στο UPS που θα αγοράσουμε, έχουμε τη δυνατότητα να αντικαταστήσουμε τις μπαταρίες? Και πόσο θα κοστίσουν οι καινούριες. Οι μπαταρίες των UPS δεν κρατούν ες αεί (συνήθως τα φτύνουν στα 3-5 χρόνια). Όταν οι μπαταρίες εξαντληθούν, θα χρειαστεί είτε να τις αλλάξουμε ή να αγοράσουμε νέο UPS.
Στα πιο οικονομικά UPS συνήθως συμφέρει η αγορά ενός νέου. Η καλύτερη επιλογή όμως είναι να βεβαιωθούμε πως οι μπαταρίες αλλάζουν, πως μπορούμε να τις αλλάξουμε οι ίδιοι, και πως θα είναι εύκολο να βρούμε νέες στην αγορά.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των UPS και των Πολύπριζων προστασίας

Τα πολύπριζα προστασίας προστατεύουν τον εξοπλισμό μας από τις διαταραχές της τάσης όπως είναι οι αιχμές ή οι υπερτάσεις. Εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν διαθέτουν συσσωρευτές όπως τα UPS δεν προσφέρουν αυτονομία και δεν προστατεύουν τις συνδεόμενες σε αυτά συσκευές από βυθίσματα ή πτώσεις της τάσης.

 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του UPS και του Σταθεροποιητή Τάσης

Ο Σταθεροποιητής Τάσης (AVR , Automatic Voltage Regulator ) είναι μια ηλεκτρονική συσκευή σχεδιασμένη να ρυθμίζει αυτόματα και να διατηρεί σταθερή την τάση στα φορτία που συνδέονται σε αυτόν. Οι σταθεροποιητές τάσης διαθέτουν μεγάλο εύρος τάσης στην είσοδό τους προστατεύοντας τα συνδεόμενα φορτία από τις διακυμάνσεις (αιχμές , βυθίσματα) της τάσης του δικτύου και από τους ηλεκτρονικούς θορύβους.
Η διαφορά με τα UPS είναι ότι οι Σταθεροποιητές Τάσης σε περίπτωση ολικής απώλειας του δικτύου δεν παρέχουν αυτονομία στα συνδεόμενα φορτία επειδή δεν διαθέτουν συσσωρευτές.
Υπάρχουν διαφορετικής τεχνολογίας ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΤΕΣ ανάλογα με την τεχνολογία κατασκευής (Relay or Servo) και επιπλέον διακρίνονται σε μονοφασικούς και σε τριφασικούς.


ΠΡΟΣΟΧΗ  Που ενδιαφέρει ιδιαίτερα!!!

Η κυματομορφή εξόδου στα περισσότερα UPS είναι μεν εναλλασσόμενη ΑΛΛΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ (θα την βρείτε step wave ή Modified sinewave ή stepped aproximately to sinwave
Αυτό ΔΕΝ αποτελεί πρόβλημα για τα τροφοδοτικά των υπολογιστών λόγω της τεχνολογίας κατασκευής στους.
 ΟΜΩΣ σε μια συσκευή που χρησιμοποιεί ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ στην τροφοδοσίας της θα δημιουργούσε προβλήματα δυσλειτουργίας και κατ επέκταση υπερθέρμανσης.
Ο λόγος φυσικά είναι ότι οι μετασχηματιστές περιέχουν σωληνοειδή (πηνία) για να μετασχηματίσουν την τάση και αν ταιστουν με τετραγωνικούς εναλλασσόμενους παλμούς, η ζωή
(τους γίνεται δύσκολη.
ΕΥΤΥΧΩΣ , όμως υπάρχουν και UPS που δίνουν καθαρό ημίτονο στην τάση εξόδου τους. Είναι πιο ακριβά από τα τετραγωνικού παλμού αλλά τα πλέον κατάλληλα για να συνδέσουμε τις ευαίσθητες συσκευές μας (βλέπε προβολικά)

Σύμφωνα με μια έρευνα για τα UPS που δίνουν ημίτονο και ΥΠΑΡΧΟΥΝ στην Ελληνική αγορά. Έχουμε λοιπόν:
1. Powerware 5115 750i (περίπου 230)
2. Powerware 5115 550i (180)
3.ΑPC smartUPS750/1000 (270/320)
4.Triplite OmniVsin 1000 (300)

Επίσης ΟΛΑ τα on line δίνουν φυσικά ημίτονο.


Έλεγχος του UPS με Η/Υ

Όλα τα UPS διαθέτουν πακέτα λογισμικού που επιτρέπουν στο χρήστη να παρακολουθεί την λειτουργία του UPS και να το ρυθμίζει ανάλογα με τις ανάγκες του.

Υπάρχουν επίσης προγράμματα για αυτόματο "κλείσιμο" όλων των λειτουργικών συστημάτων, απομακρυσμένης παρακολούθησης και έλεγχος του UPS μέσω Internet, αποστολή μηνυμάτων του UPS προς τον χρήστη για τυχόν πρόβλημα λειτουργίας του κλπ.

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται να υπάρχει τόσο στο UPS όσο και στον υπολογιστή η κατάλληλη πόρτα επικοινωνίας – USB or RS-232 or Ethernet port ή οποιαδήποτε άλλη.


Λογισμικό Ελέγχου (Monitoring Software)

Για κρίσιμες εφαρμογές η τεχνολογία on line είναι η καλύτερη σήμερα διαθέσιμη λύση.
Επιπρόσθετα όμως μπορεί να βελτιωθεί η αξιοπιστία των ηλεκτρονικού μέρους του UPS
με το λογισμικό έλέγχου. Υπάρχουν διάφορα επίπεδα λογισμικών αναφορικά με τις
δυνατότητες τους. Για παράδειγμα ο διαχειριστής ενός συστήματος πληροφοριών επιθυμεί
να γνωρίζει άμεσα οποιοδήποτε πρόβλημα ηλεκτρικής τροφοδοσίας το οποίο θα
μπορούσε να επηρεάσει την λειτουργία του δικτύου του.


Σήμερα το λογισμικό διαχείρισης των πηγών αδιάλειπτης ηλεκτρικής τροφοδοσίας έχει τις παρακάτω βασικές δυνατότητες:

• Λεπτομερή έλεγχο και καταγραφή των ανωμαλιών στο δίκτυο τροφοδοσίας, (υποτάσεις, υπερτάσεις, διακοπές κ.α.), σε πραγματικό χρόνο.
• Ελεγχόμενο σταμάτημα των Η/Υ με προκαθορισμένη σειρά (ομάδες φορτίων), ως μια
προσπάθεια την επέκταση του χρόνου λειτουργίας του κορμού του δικτύου σε περιπτώσεις μεγάλης χρονικά διακοπής τροφοδοσίας από το δίκτυο. Οι χρήστες ενημερώνονται μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων στις οθόνες των τερματικών τους για τον υπόλοιπο διαθέσιμο χρόνο που έχουν για να σταματήσουν τις εφαρμογές τους.
• Περιοδικός προληπτικός έλεγχος των UPS αλλά και των συσσωρευτών τους. Με αυτό
μπορεί ο διαχειριστής να ελέγξει την ικανότητα υποστήριξης του φορτίου από το UPS σε περιπτώσεις διακοπτών του δικτύου αλλά να έχει και μία προσέγγιση του χρόνου υποστήριξης σε ενδεχόμενη διακοπή.
• Λεπτομερή καταγραφή και δυνατότητα για περαιτέρω ανάλυση των προβλημάτων του
ηλεκτρικού δικτύου τροφοδοσίας. Έτσι μπορεί να βελτιωθεί πιθανή ύπαρξη επιλύσημων προβλημάτων.
• Αυτόματη άμεση κλήση του υπευθύνου του δικτύου μέσω fax, pager ή e-mail, όταν
παρουσιαστεί πρόβλημα στην ηλεκτρική τροφοδοσία ή βλάβη στον εξοπλισμό του UPS.

Περισσότερο προηγμένο λογισμικό αναλαμβάνει την διαχείριση και απομακρυσμένο έλεγχο των UPS από οποιοδήποτε σημείο του δικτύου, με ανάλυση της λειτουργίας των UPS και την εκτέλεση περιοδικού προληπτικού ελέγχου. Αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω σειριακής επικοινωνίας (RS 232 port) είτε με χρήση SNMP adapter ή ακόμη διαμέσου του διαδικτύου, (Internet). Αυτό σημαίνει ότι ο διαχειριστής ενός δικτύου μπορεί να ελέγξει και να επέμβει σε οποιοδήποτε UPS στο δίκτυο του σε όλο τον κόσμο. Οποιοδήποτε
τεχνολογία επιλεγεί θα πρέπει το UPS να θεωρηθεί ένα αναπόσπαστο μέρος του δικτύου.
Σήμερα όλες οι δραστηριότητες, (εμπορικές ή τεχνικές), ανεξάρτητα από το μέγεθος,
αξιοποιούν τα δίκτυα Η/Υ αλλά και η αξιοπιστία τους βασίζεται σε αυτά. Εάν συμβεί διακοπή ηλεκτρικής τροφοδοσίας, πολλές δραστηριότητες που δεν έχουν αντίστοιχη προστασία από UPS παραλύουν. Εκτός του ότι δεν μπορούν να λειτουργήσουν, πολύ πιθανόν, να χαθούν πολύτιμα δεδομένα που δεν είναι δυνατόν να ανακτηθούν ξανά,
Πολλές φορές βέβαια συμβαίνουν και σημαντικές βλάβες που κρατούν περισσότερο
χρόνο το δίκτυο μη διαθέσιμο.

Συνθήκες λειτουργίας του UPS

Τα ηλεκτρονικά μέρη του UPS και οι συσσωρευτές του έχουν σχεδιαστεί για να λειτουργούν σε θερμοκρασίες από 0°C έως 40°C και σε υψόμετρο μέχρι 1000 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η ιδανική θερμοκρασία λειτουργίας του UPS είναι από 15°C - 25°C στην οποία μπορεί να αυξηθεί και το όριο ζωής των συσσωρευτών.

Επίσης ο σωστός και σταθερός αερισμός καθώς και η τοποθέτηση του UPS σε καθαρό από σκόνες και υγρασία περιβάλλον είναι από τα πιο βασικά σημεία για την καλή λειτουργία του.
 Τα UPS μεγάλης ισχύος λόγω του ότι αναπτύσσουν ηλεκτρομαγνητικά πεδία θα πρέπει να τοποθετούνται σε απόσταση από ευαίσθητα μηχανήματα όπως είναι τα ιατρικά μηχανήματα και τα συστήματα επεξεργασίας δεδομένων.


Υπερφόρτωση UPS

Η υπερφόρτωση είναι ένα σοβαρό πρόβλημα για όλα τα UPS το οποίο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία τους.

Σε όλα τα UPS σχεδόν υπάρχουν φωτεινές ενδείξεις ή ηχητικές προειδοποιήσεις που ενημερώνουν τον χρήστη σε περίπτωση υπερφόρτωσης.

 Στη περίπτωση αυτή ο χρήστης καλείται να ακολουθήσει τις οδηγίες που αναφέρονται στο εγχειρίδιο χρήσης του UPS ώστε να προστατεύσει τις συσκευές του.

Σε περίπτωση όπου η υπερφόρτωση είναι μεγάλη το UPS θα κλείσει αυτόματα προλαβαίνοντας πιθανή πρόκληση ζημιάς.


Χρόνος φόρτισης των συσσωρευτών

Ο μέσος χρόνος φόρτισης συσσωρευτών των UPS είναι 6 με 8 ώρες. Ο χρόνος αυτός μπορεί να μειωθεί χρησιμοποιώντας επιπλέον εξωτερικό φορτιστή. Ο έλεγχος και η σωστή φόρτιση των συσσωρευτών διασφαλίζει την ομαλή λειτουργία του UPS σε περίπτωση προβλημάτων του ρεύματος.


 Mπορεί στο UPS να συνδεθεί laser εκτυπωτής, laser fax ή φωτοτυπικό μηχάνημα;

Η σύνδεση στα UPS εκτυπωτών laser, laser fax ή φωτοτυπικά μηχανήματα δεν ενδείκνυται καθώς τα μηχανήματα αυτά απαιτούν υψηλό ρεύμα κατά την εκκίνησή τους.


Τροφοδοτικά που υποστηρίζουν PFC τεχνολογία – Τι Ups απαιτείται?

Τα σύγχρονα τροφοδοτικά υποστηρίζουν την τεχνολογία PFC – Power Factor Correction.
Στην περίπτωση αυτή και επειδή το power factor των τροφοδοτικών είναι μεγαλύτερο από 95% δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε Line Interactive UPS στα οποία το input power factor είναι πολύ μικρότερο από 95% και επομένως ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ απαιτείται On Line UPS.


Σχεδιασμός εγκατάστασης UPS

Η εγκατάσταση ενός UPS σε ένα δίκτυο απαιτεί καλό και προσεκτικό σχεδιασμό.

Πολλοί υπεύθυνοι συστημάτων πληροφοριών αισθάνονται ότι είναι αρκετό να προστατεύσουν τον κύριο εξυπηρετητή (server) στο δίκτυό τους. Συνήθως συχνά δεν υποστηρίζουν δρομολογητές (routers), γέφυρες (bridge), και Hubs τα οποία μεταφέρουν δεδομένα.
Επίσης πολλές φορές ορισμένοι χρήστες επεξεργάζονται δεδομένα τοπικά στους
σταθμούς εργασίας των ( PCs) όπότε χρειάζεται και εκεί τοπική προστασία με αντίστοιχο UPS.

Ιδανικά, η ηλεκτρική προστασία από το UPS πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν όλη η εγκατάσταση συστήματος πληροφοριών σχεδιάζεται ή ακόμη όταν κτίζεται το κτίριο ή
γραφείο που θα στεγάσει όλο τον εξοπλισμό. Η ενοποίηση δεδομένων και τηλεφωνίας
καθιστά ανάγκη αυτόν τον σχεδιασμό. Σήμερα υπάρχουν εταιρείες εξειδικευμένες στην
ηλεκτρική προστασία, (Power Protection Specialist). Συμβουλές οι οποίες είναι δυνατόν να
ζητηθούν από αυτές θα οδηγήσουν στην σωστή ηλεκτρική προστασία καθώς θα ληφθούν υπόψη όλες οι ειδικές απαιτήσεις της συγκεκριμένης εφαρμογής.
Για παράδειγμα δίκτυα τα οποία διαχειρίζονται από το λειτουργικό σύστημα UNIX πρέπει να σταματούν τη λειτουργία τους ομαλά με προκαθορισμένη σειρά καθώς σε αντίθετη περίπτωση θα πάρει
πολλές φορές ολόκληρες ημέρες η επανεκκίνηση του συστήματος και η ανάκτηση των
δεδομένων που πιθανόν έχουν χαθεί.

Σε μεγάλους οργανισμούς / εταιρείες στις οποίες πρέπει να είναι εγγυημένη η ηλεκτρική κάλυψη ακόμη και σε περιπτώσεις μεγάλων χρονικών διακοπών τροφοδοσίας από το ηλεκτρικό δίκτυο, π.χ. Νοσοκομεία, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα-τράπεζες, ο χρόνος αυτονομίας του UPS, (τυπικά 10 min έως 2 ώρες), δεν είναι αρκετός. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται εφεδρικό ηλεκτροπαραγωγικό ζεύγος, Η/Ζ. Και σε αυτήν την περίπτωση αναγκαίο είναι το UPS, καθώς κατά τον χρόνο μεταξύ της διακοπής του δικτύου και μέχρι την τροφοδοσία της εγκατάστασης / κτηρίου από το Η/Ζ είναι απαραίτητο το φορτίο να λειτουργεί απρόσκοπτα. Η σωστή διαστασιοποίηση των δύο εφεδρικών πηγών, UPS και Η/Ζ, είναι απαραίτητη.

Εταιρείες όπως η EATON, πρώην Powerware, με τον τοπικό συνεργάτη της την PowerServices, έχουν πολλά χρόνια εμπειρίας στο να συμβουλεύουν, να σχεδιάζουν, να προτείνουν, να εγκαθιστούν και κυρίως να υποστηρίζουν λύσεις ηλεκτρικής προστασίας οι οποίες είναι εύκολες στη διαχείριση τους, αξιόπιστες αλλά και αποδοτικές στην λειτουργία τους. Τέτοιες συνολικές λύσεις προσφέρουν μέγιστο χρόνο συνεχούς λειτουργίας των πληροφοριακών συστημάτων και έχουν ως αποτέλεσμα την μεγιστοποίηση της απόδοσης
της επένδυσης στο σύστημα αυτό.


Τοποθέτηση

*Αν το UPS μετακινηθεί απότομα από ζεστό σε κρύο περιβάλλον, είναι πιθανή η εμφάνιση συμπυκνωμάτων. Το UPS πρέπει να είναι απόλυτα στεγνό πριν εγκατασταθεί. Αφήστε το UPS στον χώρο εγκατάστασης τουλάχιστον για δύο ώρες πριν το εκκινήσετε.


*Μην συνδέετε στην έξοδο του UPS οικιακές συσκευές (όπως σεσουάρ).


*Μην συνδέετε στην έξοδο του UPS συσκευές οι οποίες θα μπορούσαν να το υπερφορτώσουν (όπως εκτυπωτές laser).


*Συνδέστε τις καλωδιώσεις με τέτοιο τρόπο ώστε να μην σκοντάψει κάποιος επάνω τους


Όταν μια μονάδα τροφοδοτείται από UPS τύπου Online, η τροφοδοσία της γίνεται πάντα από τις μπαταρίες. Όταν γίνει διακοπή ρεύματος, η μονάδα δεν χρειάζεται να κάνει μεταγωγή από την μια πηγή τροφοδοσίας στην άλλη (όπως γίνεται με τα UPS τύπου Line Interactive).
Το τελικό αποτέλεσμα; δεν υπάρχει καν στιγμιαία διακοπή στο ρεύμα (όπως 4 έως 5 χιλιοστά δευτερολέπτου που γίνεται στα UPS τύπου Line Interactive).
Επίσης η απόκρουση των μπαταριών πιθανόν θα σας προστατέψει από την πτώση κεραυνού.

Τα UPS τύπου Online περιλαμβάνουν συστήματα αδιάλειπτου τροφοδοσίας με τεχνολογία διπλής μετατροπής και παρέχουν τέλεια προστασία για servers.


Εάν οι μπαταρίες σε ένα UPS Online τύχει και πάθουν βλάβη, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οι περιφερειακές τους συσκευές θα συνεχίσουν να τροφοδοτούνται. Το UPS θα παρακάμψει τις μπαταρίες και θα τροφοδοτεί τη μονάδα με ρεύμα (θα λειτουργεί ως προστατευτικό υπέρτασης / κυμάτωσης.

Άλλα χαρακτηριστικά που ανεβάζουν το κόστος ενός UPS Online, είναι ο αυτόματος διαγνωστικός έλεγχος ανά τακτά χρονικά διαστήματα, η αυτόματη ρύθμιση τάσης, ηχητικές ειδοποιήσεις, ενδείκτη υπερφόρτωσης και ενδείκτη σφάλματος στην καλωδίωση του κτιρίου.


Στα προηγμένα χαρακτηριστικά μπαταριών περιλαμβάνονται η έξυπνη διαχείριση μπαταριών, και η ένδειξη αντικατάστασης μπαταριών (όταν συμπληρωθεί ο κύκλος της ζωής τους).


Ένα UPS τύπου Line Interactive είναι πιο οικονομικό. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οι περιφερειακές τους συσκευές, τροφοδοτούνται από το δίκτυο παροχής ενώ σε περίπτωση διακοπής του δικτύου παροχής γίνεται μεταγωγή και τροφοδοτούνται από τους συσσωρευτές.
Ο τυπικός χρόνος μεταγωγής είναι περίπου 4 έως 8 χιλιοστά δευτερολέπτου (στην αγορά υπάρχουν μη επώνυμα προϊόντα των οποίων ο χρόνος μεταγωγής είναι μεγάλος με συνέπεια την δημιουργία προβλημάτων ή ακόμα και ζημιών στις τροφοδοτούμενες μονάδες).
Επίσης η ημιτονοειδής κυματομορφή εξόδου πρέπει να είναι τέλεια και ίδια με αυτή της εισόδου (στα επώνυμα προϊόντα πάντα είναι).




πηγές:http://www.karanik.gr και https://www.pcsteps.gr